In deze toolbox wordt ingegaan op hoe leiderschap in veiligheid een positieve impact kan hebben op ons werk en wat we samen kunnen doen om een veilige werkomgeving te garanderen. "Veiligheid maak je samen!".

Leiderschap in veiligheid is een cruciale factor voor het creëren van een veilige werkomgeving. Veiligheid gaat niet alleen over regels en procedures; het gaat ook over gedrag, voorbeeldfunctie en communicatie. Als leidinggevenden én collega’s hebben we allemaal een verantwoordelijkheid om een cultuur te bevorderen waarin veiligheid altijd op de eerste plaats komt.

Goed leiderschap in veiligheid betekent dat we actief luisteren naar elkaar, risico’s herkennen en aanpakken, en continu werken aan verbetering. Door het goede voorbeeld te geven, laten we zien dat veiligheid geen bijzaak is, maar een fundamenteel onderdeel van alles wat we doen.

• Managementcommitment

Het fundament voor een sterke veiligheidscultuur.

• Operationeel leiderschap

Brengt veiligheid tot leven in de praktijk.

• Persoonlijk leiderschap

Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen veiligheidsgedrag

Deze drie vormen versterken elkaar en creëren een geïntegreerde veiligheidscultuur waarin risico’s worden geminimaliseerd, en welzijn en betrokkenheid van medewerkers worden vergroot. 

Managementcommitment

Dit zijn de punten die wij onszelf opleggen vanuit directie en management om de basis te leggen voor een sterke veiligheidscultuur. Ons veiligheidsstatement verwoordt onze verwachtingen ten aanzien van veiligheid. Kernaspecten zijn:

• Het zichtbaar ondersteunen en prioriteren van veiligheid binnen strategische doelstellingen.
• Het toewijzen van middelen (tijd, budget, mensen) voor veiligheid.
• Het stellen van duidelijke normen en eisen, en deze consequent toepassen.
• Actief deelnemen aan veiligheidsactiviteiten, zoals rondgangen en overleggen.

Operationeel leiderschap

Operationeel leiderschap vertaalt beleid en strategie naar de dagelijkse praktijk. Dit type leiderschap bevindt zich op het niveau van projectleiders en uitvoerders. Kernaspecten:

• Dagelijkse begeleiding en coaching van medewerkers op veilig gedrag.
• Zorgen voor een werkomgeving waarin veiligheid vooropstaat, bijvoorbeeld door gevaren te identificeren en direct aan te pakken. Dit doe je onder andere tijdens regelmatige werkplekinspecties of OOG-rondes (observatie onveilig gedrag).
• Het regelmatig bespreken van veiligheid, onder andere in toolboxmeetings.
• Proactief sturen op naleving van procedures en het corrigeren van onveilig gedrag.
• Zorg voor registratie in de MaxiApp.

Persoonlijk leiderschap

Waar komen de 8 verwachtingen vandaan? En wat houden ze dan, en hoe geef je hieraan invulling? Dat leggen we hieronder uit

1. Visie

Een goede leider heeft een duidelijke visie en kan deze effectief communiceren. Dit helpt het team om gefocust te blijven en te werken richting gemeenschappelijke doelen. Het ontwikkelen van strategieën om die visie te bereiken is essentieel.

Wij verwachten van jou dat je de V&G visie van KOH kent deze uitdraagt bij elk overleg, bijeenkomst of bezoek. 

De V&G-visie omvat de volgende belangrijke elementen:

• Missie: 0 ongevallen en/of incidenten en 0 schade aan gezondheid ten gevolge van onze werkzaamheden;
• Principe “zie het – zeg het – los het op – en meld het”;
• Begrippen “veiligheid maak je samen” en “rode vlaggen”.

Om dit uit te dragen voer je projectbezoeken uit. Observeer de werkzaamheden en bespreek hetgeen je gezien hebt. 

We verwachten dat je deze bezoeken registreert in de MaxiApp zodat we de voortgang kunnen bijhouden. Noteer positieve en verbeterpunten. Vraag eventueel KAM-medewerkers en/of een van de veiligheidsambassadeurs om assistentie. 

2. Communicatie

Open en eerlijke communicatie bouwt vertrouwen en zorgt ervoor dat iedereen op één lijn zit. Een leider moet niet alleen goed kunnen spreken, maar ook luisteren.

Wij verwachten van jou dat je regelmatig een bijeenkomst organiseert (tenminste 2x per jaar) met je medewerkers waarin veiligheid, gezondheid en welzijn besproken wordt. Medewerkers moeten hier terugkoppeling krijgen op vragen, verbetervoorstellen en resultaten van werkplekinspecties c.q. projectbezoeken. Daarnaast moeten hier incidenten besproken worden met eventuele verbeteracties. Er moet gelegenheid zijn tot het stellen van vragen. Registreer de bijeenkomst in de MaxiApp. Je kunt KAM medewerkers hierbij om hulp vragen.

3. Empathie en mensgerichtheid

Het tonen van begrip en betrokkenheid bij de behoeften van medewerkers bevordert motivatie en loyaliteit. Empathisch leiderschap helpt om een positieve werkcultuur te creëren.

Leiders die empathisch zijn, luisteren actief naar hun medewerkers en tonen oprechte interesse in hun welzijn en professionele behoeften. Ze herkennen signalen van stress, frustratie of ongemak en zoeken naar manieren om deze aan te pakken. Ze nemen de tijd om medewerkers te begrijpen, zowel op professioneel als persoonlijk vlak.

Het effect is dat medewerkers zich gewaardeerd en gehoord voelen, wat hen inspireert om hun best te doen voor de organisatie, waaronder het verbeteren van de veiligheidscultuur. Door betrokkenheid te tonen, creëert een leider vertrouwen en een gevoel van veiligheid.

Wij verwachten van jou dat je hier altijd oog voor hebt en daarnaast aan de orde brengt tijdens een individueel in gesprek met je medewerker.  Denk aan het jaarlijkse functioneringsgesprek, ontwikkelgesprek, DIA.

4. Besluitvaardigheid

Een leider moet in staat zijn om snel en effectief beslissingen te nemen. Wij verwachten dat je binnen enkele werkdagen reageert op veiligheids- en gezondheidsvraagstukken en -problemen, die bijvoorbeeld via de MaxiApp gemeld worden of gesignaleerd worden vanuit het veld. Een reactie kan zijn dat je de melding hebt ontvangen en erop terugkomt. Neem vlot een besluit wat er met de melding moet gebeuren en koppel dit terug, ook via de MaxiApp. Sluit daarna de melding en zie erop toe dat de oplossing uitgevoerd wordt. Als er geen actie wordt verbonden aan de melding, koppel dit dan ook terug aan de melder.

Voor ondersteuning bij het oplossen van meldingen, neem gerust contact op met de afdeling KAM-Veiligheid.

5. Inspiratie en motivatie

Door het tonen van voorbeeldgedrag en enthousiasme uit te stralen, kan een leider anderen inspireren. Het erkennen en waarderen van de inspanningen van medewerkers speelt een grote rol in motivatie. Het uitdelen van complimenten of uitspreken van waardering kan zelfs belangrijker dan een geldelijke beloning.

Wij verwachten van jou:

• Een positieve houding ten opzichte van veiligheid, gezondheid en welzijn;
• Voorbeeldgedrag;
• Dat je medewerkers beloont die positief bijdragen aan de veiligheidscultuur (door complimenteren, trakteren, presentje, bonus, loonverhoging, bonus, promotie etc.).

6. Verantwoordelijkheid en integriteit

Een goede leider erkent dat hij of zij uiteindelijk verantwoordelijk is voor de resultaten van het team, ongeacht of deze positief of negatief zijn. Bij successen geeft een leider de eer aan het team, terwijl bij fouten de verantwoordelijkheid niet wordt doorgeschoven, maar wordt erkend en geadresseerd. Dit bevordert een cultuur van openheid en leren.

Wanneer een leider fouten erkent, moedigt dit medewerkers aan om hetzelfde te doen, wat cruciaal is voor groei en verbetering. Het versterkt het vertrouwen binnen het team. Mensen respecteren leiders die eerlijk zijn en niet proberen zich aan hun verantwoordelijkheden te onttrekken.

Wij verwachten van jou dat je je verantwoordelijkheid neemt, eventuele fouten erkent en aanpakt, en gezamenlijk herhaling probeert te voorkomen.