Wist jij dat 2 op de 5 werknemers in Nederland te maken heeft met lichamelijk belastend werk? Denk aan te zwaar tillen, veel bukken of aan de lopende band dezelfde beweging maken. In totaal lijden 460.000 werknemers daardoor aan een beroepsziekte aan hun rug, arm, nek, schouder, knie of heup. Dat zorgt niet alleen voor veel persoonlijk leed, uitval en arbeidsongeschiktheid, maar levert jaarlijks ook hoge kosten voor werkgevers en de maatschappij op. Voorkomen is dus in ieders belang.
Werken in de bouw is lichamelijk zwaar werk. Je belast je lichaam waarschijnlijk dagelijks. Bij een te hoge fysieke belasting kun je lichamelijke klachten krijgen. Dat is uiteraard ongewenst. Een gezonde werkhouding én het gebruik van hulpmiddelen maakt het werk lichter. Het maakt het vooral ook veiliger en gezonder. De kans op klachten wordt kleiner, zowel op korte als op lange termijn.
Zwaar werk in de bouw kan op veel verschillende manieren worden voorkomen. Er zijn zeven vormen van lichamelijke belasting. Per vorm beschrijven we veelvoorkomende klachten en geven we tips die helpen het werk lichter, veiliger en gezonder te maken.
De zeven vormen van fysieke belasting die klachten kunnen opleveren zijn:
- tillen
- duwen/trekken
- knielen/kruipen
- bukken
- dragen
- draaien
- repeterende werkzaamheden
Tillen
Duwen/trekken
Bij het duwen/trekken van lasten (zoals bij verplaatsen van materialen, karren, rolcontainers, afvalcontainers) worden vooral je armen, schouders en rug belast. Als je te hard, te lang of te veel duwt/trekt, bestaat de kans dat spieren, pezen of gewrichten overbelast raken.
Voorkom klachten:
- Zorg voor vlakke vloeren, zonder drempels en obstakels.
- Wissel je werkzaamheden voldoende af.
- Gebruik hulpmiddelen (zoals een kruiwagen, takel, vacuümapparatuur).
Knielen/kruipen
Knielen/kruipen is zeer belastend voor het lichaam. Langdurig knielen/kruipen kan uiteindelijk schade veroorzaken aan kniegewrichten, enkels, heupen en rug.
Voorkom klachten:
- Kniel/kruip maximaal 30 minuten achter elkaar en maximaal 60 minuten per dag.
- Gebruik altijd kniebescherming.
- Gebruik hulpmiddelen (onder meer een vloermat, trolley, ladderlift, vlijkar).
- Maak gebruik van rolkarretjes om op te zitten bij veel werkzaamheden laag bij de vloer.
Bukken
Veelvuldig bukken belast de rug. Dit kan leiden tot slijtage van gewrichten en tussenwervelschijven, nekklachten, heupklachten en een stijve rug.
Voorkom klachten:
- Werk zoveel mogelijk tussen knie-en schouderhoogte.
- Zorg dat bij het opperen van materialen deze gelijk op de goede plek en hoogte worden gezet.
- Wissel je werkzaamheden af.
- Maak gebruik van hulpmiddelen (zoals een metselsteiger, opkar, machines voor opperen).
Dragen
Bij dragen wordt tillen met lopen gecombineerd. Het gewicht van de last komt steeds op andere onderdelen van het lichaam terecht. Met name de schoudergewrichten, knieën, de lage rug en armen kunnen hierdoor overbelast raken. Voorkom klachten en gebruik hulpmiddelen (zoals een transportkar of kruiwagen).
Toch dragen?
- Draag de last dicht bij je lichaam en verdeel de last over twee handen.
Draaien
Als je vaak draaiende bewegingen maakt, dan loop je het risico de wervelkolom te overbelasten. Spier- en rugklachten zijn het gevolg.
Voorkom klachten:
- Draai je voeten mee.
- Draag de last in het midden. Kom niet met de last buiten de stand van je voeten.
- Maak gebruik van hulpmiddelen (o.a. gipsplaatlift, verrijdbare heftafel, kantelbare werktafel).
Repeterende bewegingen
Als je steeds dezelfde bewegingen maakt, worden constant dezelfde gewrichten, spieren en pezen belast. Hierdoor kunnen pols- en schoudergewrichten overbelast raken en er ontstekingen aan de spieren en pezen optreden.
Voorkom klachten:
- Zorg voor een goede werkhouding.
- Neem geregeld een korte pauze en wissel van werkzaamheden.
- Maak gebruik van hulpmiddelen (denk aan ergonomisch gereedschap, bestratingsmachine).
Ga met elkaar in gesprek over het volgende:
- Ik vind mijn werk te zwaar;
- Ik heb een goed idee om lichamelijke belasting te verminderen.
Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.