De bouwsector is in een rap tempo aan het verduurzamen, en elektrificatie van de bouwplaatsen speelt hierin een cruciale rol. Het gebruik van elektrische machines en accu's vermindert de uitstoot van schadelijke stoffen en draagt bij aan een stillere en schonere werkomgeving. Toch brengt deze transitie ook nieuwe veiligheidsuitdagingen met zich mee. Elektrische installaties en accu's kunnen bij verkeerd gebruik of defecten ernstige risico's opleveren zoals brandgevaar, elektrocutie en blootstelling aan giftige dampen. Daarnaast vraagt de elektrificatie om nieuwe kennis en vaardigheden binnen de bedrijfshulpverlening (BHV).
In deze toolbox bespreken we de risico's en maatregelen die genomen moeten worden om veilig te werken met elektrische systemen op de bouwplaatsen. Ook gaan we in op de rol van de BHV'ers bij incidenten.
Brand- en explosiegevaar
- Accu's kunnen door 'thermal runaway' plotseling ontbranden;
- Brand kan moeilijk te herkennen zijn en schadelijke stoffen vrijlaten.
Elektrocutie en elektrisering
- Spanningen in accupakketten variëren van 300 tot 1000 Volt;
- Direct contact met stroom kan ernstige letsels veroorzaken.
Toxische stoffen bij brand
- Vrijgave van waterstoffluoride(HF) en andere schadelijke stoffen;
- Blootstelling kan leiden tot ademhalingsproblemen en chemische brandwonden.
Maatregelen tegen brand en explosies
- Gebruik blusmiddelen geschikt voor lithium-ion accu's (NTA 1833-gecertificeerd);
- Plaats laadpunten op veilige en goed geventileerde locaties;
- Zorg voor duidelijke calamiteitenplannen en brandblusdekens voor materieel.
Veilig omgaan met elektriciteit
- Inventariseer de elektrische installaties en zorg voor duidelijke markeringen;
- Houd de hoofdschakelaar bereikbaar en zorg voor noodafschakeling;
- BHV'ers en medewerkers trainen in eerste hulp bij elektrocutie.
Bescherming tegen toxische stoffen
- Zorg dat PBM's zoals handschoenen, maskers en beschermende kleding beschikbaar zijn;
- Train personeel in het herkennen van toxische dampen en de juiste EHBO-maatregelen\;
- Gebruik calciumgluconaatgel bij blootstelling aan waterstoffluoride.
BHV bij een elektrische brand
Niet op de brand aflopen: Een brand veroorzaakt door een lithium-ion accu of een elektrisch systeem kan onvoorspelbaar en gevaarlijk zijn. Loop er niet op af, maar verwijder jezelf en anderen uit de situatie.
Melden en evacueren: Waarschuw onmiddellijk de hulpdiensten en zorg dat iedereen op veilige afstand blijft.
Gebruik geen standaard blusmiddelen: Water of schuim kan de situatie verergeren. Gebruik alleen blusmiddelen die geschikt zijn voor lithium-ion batterijen (zoals NTA 8133-gecertificeerde blussers).
Let op giftige dampen: Draag een geschikt ademhalingsmasker als je rookontwikkeling ziet en vermijd inademing van de dampen;
Zorg voor een veilige afzetting: Houd een ruime afstand van de brand en waarschuw omstanders voor mogelijk explosiegevaar.
Elektrisering: Houd bij hoogspanning ruime afstand en waarschuw de omstanders. Bel 112 of laat dit door iemand anders doen. Zorg eerst voor je eigen veiligheid, schakel de stroom zo snel mogelijk uit. (stekker uit het stopcontact, hoofdschakelaar meterkast). Zodra het slachtoffer niet meer onder stroom staat kun je eerste hulp verlenen.
Herken de rook: Rook van een elektrische brand is vaak dik, wit of grijs en kan een zoete of chemische geur hebben. Dit kan duiden op verbranding van kunststoffen en gevaarlijke dampen zoals waterstoffluoride (HF).
Wees alert op een nieuwe brand: Lithium-ion batterijen kunnen na ogenschijnlijke blussing opnieuw vlam vatten. Blijf alert en houd de situatie in de gaten.
Vermijd direct contact met beschadigde accu's: Accu's die gezwollen zijn of vloeistoffen lekken, kunnen gevaarlijk zijn. Raak ze niet aan en markeer de plek voor anderen.
Zorg voor goede ventilatie: In de afgesloten ruimtes kunnen giftige dampen zich ophopen. Ventileer indien mogelijk en zorg dat niemand de dampen inademt.
Gebruik blusdekens indien veilig: Als een kleine accu begint te roken, kan een blusdeken in sommige gevallen helpen om zuurstoftoevoer te beperken en verdere escalatie te voorkomen.
- Hoe kunnen we accubranden op bouwplaatsen beter voorkomen en bestrijden?
- Wat is de beste manier om noodprocedures voor elektrische branden duidelijk te communiceren op de bouwplaats?
- Wat zijn de belangrijkste verbeterpunten in de regelgeving rondom elektrificatie op de bouwplaatsen?
Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.